Alleen maar niet eenzaam

Een mistige, grijze dag. De wereld lijkt uitgewist. Weer voor regengeesten. Niet zoals de dag van gisteren met haar barokke, beetje belachelijk ingekleurde wolken. ‘Tijd voor rêverie’ zou Jung zeggen.

(Kind )“Mamaaaaa, je hebt een bericht”

Ik negeer het bericht

(Kind) “Moet ge niet weten wie of wat het is?”

(Ik) “Nee”

(Kind) (Onderdrukt de neiging het bericht te lezen)

Ik herinner me zeer levendig de zomer van 1986. Ik was veertien en we waren op hike met de scouts, drie dagen, dertig km per dag, 25 kilo op de rug, slapen in tenten, hitte, koude en ravioli uit blik.

Ik herinner me ook hoe zalig ik het vond van de groep weg te wandelen. Voorop, ver voorop, tot ik de anderen niet meer zag en ik eindelijk, eindelijk alleen was. Het bos en ik. De loodzware rugzak en ik. De kadans van het stappen, niets anders. De muggen. De blaren. Hoe ik meer mezelf werd, stap voor stap. Hoe elke vezel tot rust kwam. Thuis kwam. Hier en vooral Nu. Hoe ik op een strohalm kauwde, hoe alles achterbleef en vermalen werd tot niets tussen mijn kiezen. Hoe ik The Doors neuriede (Riders on the Storm) en zo alles, iedereen en mijn gekunstelde zelf achterliet… Pompodom-pompom. En uiteindelijk…hoe ik beter was voor de groep nadat ik alleen was geweest.

En ook nu ben ik graag alleen. Ik hou van alleen reizen: alles zelf uitzoeken, geen ‘ander’ die iets opdringt. Alleen ervaren. Ik hou van alleen winkelen (eigenlijk, nee, ik hou niet van winkelen, maar als het dan moet: laat het alleen zijn). Ik hou van alleen wandelen, lang wandelen. Een noodzaak zowel als een verrukking: je kan je onmogelijk ‘niet-goed’ voelen over jezelf als je alleen wandelt. Je ziet meer, je neemt meer op, je ervaart de omgeving veel onmiddellijker. Alles komt ongefilterd binnen. Er is geen zeef. Geen kader, geen afleiding, geen ander.
Ik heb dagenlang alleen doorgebracht. In een hut in de bossen, in huisjes ergens diep verscholen, in een lekke kajuit…, waar niemand wist waar ik was. Stuurde ’s avonds een sms dat alles goed was. Geen Facebook. De verleiding weerstaan om foto’s te nemen, om continu een klankbord te hebben. En verder, dieper: meer trouw zijn aan de bron, meer verwachtingen afschudden. Minder illusies.
C.G. Jung omschreef dit als rêverie: mensen zeggen dat de meest gelukkige momenten in hun leven momenten zijn waarop ze alleen waren…en: in de natuur waren. (Ook kinderen…Tip: laat ze alleen spelen, laat tieners alleen zijn, laat ze zich vervelen! Onze kinderen zijn niet gelukkig. Wij hebben hun frêle ego’s teveel gepamperd met supervisie, controle en monitoring).

De vraag is: “Hoe ziet het leven eruit zonder ‘moeten’? Hoe ziet het eruit zonder ‘Dat Hoort Zo’?”

Alleen zijn, solitair zijn, de eenzaamheid opzoeken is niet sociaal aanvaard. Mensen zeggen me: “Waarom zijt ge zo graag alleen?”. Het is verdacht. Het is gek. Er is een donker wantrouwen. “Ze wil niet bij de mensen zijn”. Het is egoïstisch. Het is zelfs hedonistisch. Escapistisch! “Och, je loopt weg van de realiteit”. “Ik heb daarover gelezen: het heet: asociaal”. (Je kan daar het omgekeerde tegenin brengen: “Waarom moet je altijd in gezelschap zijn”? “Waarom ben je zo bang van alleen zijn”? , maar dat is vaak te confronterend).

En nee, het is geen radicaal scheiden van de wereld. Alleen, echt helemaal alleen zijn is misschien wel een ultieme daad van liefde aan de wereld.

De psychiatrie, de psychologen en zeker de psychoanalisten zeggen: “persoonlijke relaties zijn noodzakelijk voor een gezond en gelukkig leven”. We hebben wel wat aan Freud te danken, die zei “Eenzaamheid is pathologisch”. Wat een denkfout! Mensen hebben inderdaad andere mensen nodig, maar hebben niet de hele tijd andere mensen nodig.

Ik sluit mij liever aan bij Kierkegaard (de rest van zijn oeuvre laat ik aan de bezinning van de lezer): “Worden wie je bent vindt in de eenzaamheid van het hart plaats, in het conflict met onszelf en in de blinde sprong die we qua keuzes moeten maken”. Juist in die eenzaamheid stuit je op ‘het zijn’ van de ander en dus word je “van allen gescheiden en dus met allen verbonden”.

Och, het is gewoon goed om die ‘On’-knop af te zetten. Je terug te plooien. Als je alleen bent, ben je anders. Niet meer verduisterd en verzwakt door teveel ‘wereldgezindheid’ en corrumperend materialisme. Je hebt dan ook niet zoveel nodig. Je breekt het ‘sociale construct’ af. Je merkt bijvoorbeeld dat je helemaal niet zo’n perfectionist bent als je alleen bent. Het vuur gaat aan met aanmaakblokjes. Je okselhaar is zacht en beschermt je. Je eet uit de pot en laat de pot weken in regenwater.
Ik denk dat wij als volwassenen een diep en echt verlangen hebben naar meer momenten alleen, veel meer dan dat we nu krijgen.

Is dit een pleidooi voor kluizenaarschap? Nee. Mensen hebben mekaar nodig. Verbinding, véél menselijker en welwillender dan instinct, maakt ons mens.

Maar dit is zeker een pleidooi voor vrijwillige eenzaamheid. Of beter gezegd: ‘alleenheid’. Omdat in vrijwillige eenzaamheid ‘het zelf’ wordt teruggevonden. Ga gewoon ergens in je eentje naartoe en kijk wat het met je doet. Dit jezelf kunnen zijn als je alleen met jezelf bent is de reden waarom eenzaamheid creativiteit inspireert. Er is een soort van persoonlijke vrijheid, een gebrek aan remmingen nodig, de capaciteit om niet over je schouder te piepen naar de meningen van anderen, het is het bewustzijn van de volheid van je eigen aanwezigheid, eerder dan de afwezigheid van anderen.
Ik wens iedereen een beetje alleen-zijn.
Ik wens dat je onversneden, open en zuiver ziet wie je bent als niemand kijkt.

Misschien kan Kundalini Yoga een weg zijn naar die stilte en dat bewustzijn? Jouw Nieuw Gevonden Land zal anderen inspireren.
En zo kom je toch terug naar het begin: hoe kan je beter zijn voor anderen nadat je even heel alleen bent geweest?