Maak uw pollen vuil

Er is iets met met je handen werken, met fysiek werk doen, je vuilmaken. Iets louterends, iets…speciaals. Wat is er aan de hand?

 
Wroeten in de aarde, bijvoorbeeld. Heerlijk, dat gevoel. Je begint met smetteloze tuinhandschoentjes die nog naar fabriek ruiken en gooit ze gaandeweg aan de kant (het vuil komt er toch door) om ze in te ruilen voor je huid direct in de aarde, het voelen en ruiken van die donkere zompige grond. Klei, in deze streken. Massief. Aromatisch. Het wieden van onkruid, het snoeien van planten, het oogsten en eten ervaar ik als enorm zinvol, dankbaar en gelukkig makend werk.

 
Intrinsiek waardevol. Dat is werken met je handen.

 
Schilderen (verduidelijking: verfwerken) deed ik onlangs nog eens na een lange tijd. Al mijn nagels kwijt, not very ladylike, maar wat een genot. Alles klaarzetten, het verfdeksel proberen open te krijgen, beheerst de verf mengen, een beetje overgieten in het bakje (maar niet teveel), je rolletje zachtjes heen en weer bewegen over het rooster tot nét de juiste hoeveelheid, de consistentie aanvoelen, de verf ruiken en zacht zien glijden, dansen bijna, behoedzaam die eerste strepen zetten op een witte muur, een beetje zweten toch, verf op je haar morsen, je vingers rood zien kleuren, de opwinding, de rust ook, het gevoel van het helemaal zelf te doen. Het is eigenlijk heel versterkend dat je dat allemaal zelf kan en het is te gek dat er een duidelijk en onbetwistbaar doel is, meetbaar: je weet exact waar je op afgaat – zelfs al mis je – en dat is op kantoor niet altijd het geval.

 
Ons werk wordt abstracter en er zijn vaak momenten waarop we dingen doen maar niet zien wat ze beïnvloeden, alsof we deel van geheel zijn dat zich niet helemaal aan ons openbaart. Dat frustreert soms. Naast abstracte en virtuele of intellectuele verwezenlijkingen heb je ook eerlijkheid en nederigheid nodig, en zelfs een soort van onderwerping. Iets goed met je handen doen vereist eerder dat je aandachtig bent (meer zoals in een gesprek), dan assertief. Het geeft je ook meer de ervaring van mislukkingen, ondubbelzinnige, duidelijke en niet mis te verstane nederlagen en totale flops zoals toen ik dacht dat ik ruiten waar je niet meer doorheen kon kijken wel op een uurtje zou schoonmaken. Niet dus. Dat was een ootmoedig moment, die 23e december.

 
Maar het zijn ook die kleine momenten van bevestiging tussendoor, zoals wanneer een schilderij zo mooi recht hangt, of een kookplaat helemaal blinkt, dat is niet-ambigu, dat is duidelijk en dat doet goed. Zelfs al ziet niemand anders het en krijg je geen schouderklopjes, het is enorm bevredigend.

 
Heldere criteria voor succes en falen zijn gewoon rustgevend.

 
Dat is precies de reden waarom ik zelf mijn huis poets. Sommige mensen verklaren me voor gek en vragen zich af of ik iets te bewijzen heb. Of ‘verdenken’ je van zelfgenoegzame middenklasse-romantiek. Er is een trend naar steeds meer hoofdwerk, breinarbeid: we moeten allemaal ‘knowledge workers’ worden, de ethos van de nieuwe economie is ‘upskilling’ want alle jobs gaan anders naar China. Maar naast het sparen van een hoop geld, is zelf poetsen en in de tuin werken voor mij bijna noodzakelijk: na een week hoofd- en spiritueel werk wil ik zweten, direct resultaat zien, de regelmaat en het ritme van alléén maar te moeten poetsen. De kinderen helpen mee, doen altijd hun eigen kamer en daardoor blijft de boel properder want zij moeten het schoonmaken! Haha, geniaal.

 
Je moet natuurlijk je poetshulp niet afzeggen als dat voor jou niet werkt. Er zijn manieren bij de vleet om meer met je handen en minder met je hoofd te werken: tuinieren, iets zelf in mekaar steken, knutselen, hout hakken, een oldtimer opknappen, klussen in huis, tuinieren, verven, kruiden kweken bijvoorbeeld.

 
Het reduceert stress, het gaat overgewicht tegen, je maakt de geluksstof endorfine aan en je slaapt veel beter na handen- en fysieke arbeid.

 
Die rode muur in het toilet had ik beter aan een specialist overgelaten, echt waar, ik blijf eindeloos retoucheren en het is geen vakwerk te noemen.
Maar bij elk toiletbezoek zal ik terugdenken aan die tijd op het laddertje toen ik van een mismaakt hok een mooi rustplaatsje maakte.