Een koude douche krijgen is goed

(Janet Leigh in ‘Psycho’ van Hitchcock)

Lang, lang geleden, ergens in het najaar, was er eens een vrouw in een Kundalini-yogales…

Ik zit op mijn mat klaar voor de les. De teacher deelt ontspannen blaadjes uit met instructies over het nemen van een koude douche in de ochtend en ze praat bevlogen over de vele voordelen ervan. Ik zit een beetje wezenloos te kijken van het blaadje naar de teacher en terug. Waar ben ik beland? Het wordt hier Spartaans. Moet het zo streng, zwaar en sober? Moeten wij onszelf straffen? Vrijwillige kwelling in de yogaset, soms, tot daaraan toe… Mijn mind gaf onmiddellijk weerstand, er was protest alom en het was een beetje grappig me daarvan bewust te zijn, ernaar te kijken.

Het blaadje lag een tijdje op mijn bureau stof te vergaren  – duidelijk in het zicht- maar ik werd met de dag nieuwsgieriger. Op een ochtend probeerde ik het toch eens. Ik had te weinig geslapen die nacht en dacht “Kom, het maakt me misschien wakker”.

De eerste momenten waren een tikje wreed. Ik dacht dat mijn hart stilstond. Ik hapte naar adem. Maar ik zette door en nam die koude douche.

Hoe kan ik beschrijven wat er precies gebeurde? Eerst was er de ongelooflijke sensatie van verkwikking, een tintelende sensatie overal. Goddelijk. Een warme handdoek om me te drogen, kleren aan en woooh! ik voelde me fantastisch. Vol energie en vol vertrouwen in de dag. Ik was nog nooit zo wakker en helder geweest, voelde zoveel mentale kracht, en dat de hele dag lang. Meer moed, meer doorzettingsvermogen. Meer “Oh Yeah!”. De herfstbladeren kleurden nooit zo mooi.

Dat moment is ondertussen 6 jaar geleden. Sinds die eerste koude ochtend douche ik elke ochtend koud, ik kan het niet meer missen -en ben nooit ziek.

Als je lang genoeg optrekt met Kundalini-yogi’s beginnen ze met zekerheid vroeg of laat over koud douchen: als je het doet, wil je het delen, wil je het iedereen geven. De eerste reactie van mensen als je over een koude douche begint (en in mijn les is het niet anders) is altijd vanuit hun mind, want de mind wil geen veranderingen, wil dat alles blijft zoals het is: heet douchen en je soezelig voelen ’s ochtends. Of angst: dat je de hele dag koud zal hebben. Volg je mind niet. Je bent je mind niet. Je hebt keuze!

Later las ik er meer over. Het heeft een naam: Ishnaan (prachtig, toch?) en is een heel oude praktijk die aanbevolen wordt door yogi’s en een belangrijk instrument is in de Ayurveda.
Wat er eigenlijk gebeurt bij een koude douche of hydrotherapie is  het volgende:

Lichamelijk

• Als het lichaam in koud water komt, gaat het sympathische zenuwstelsel inwerken op de bloedvaten om de bloedstroom naar het huidoppervlak te verminderen. De huid wordt lichter van kleur en voelt kouder aan. De bloeddruk neemt kort toe omdat meer van het circulerende bloed in de kern van het lichaam wordt gehouden en er is grotere druk van het bloed nodig om door de vernauwde bloedvaten te reizen. Als je uit de douche komt wordt de  vasoconstrictie omgekeerd en rusht je bloed terug naar je huid. Daardoor krijg je een gezonde glow en gevoel van warmte, nà een koude douche. Je weet dat je vaak koud hebt als je uit een warme douche stapt, toch? Bij een koude douche heb je warm als je eruit stapt!
• In dit proces van thermoregulatie neemt het bloed afvalstoffen mee waardoor je lichaam wordt schoongemaakt.
• Door de rush van het bloed veranderen de klieren in het lichaam hun afscheidingen en als je klieren – de bewakers van de gezondheid en het leven-  correct elimineren, voel je je jong en levendig. Dit proces maakt ook komaf met sufheid in lichaam en geest.
• Er is een ‘flush’ vanuit de organen naar de huid (via de huid elimineren we), dus ook de organen blijven gezond. Als je warm doucht, duw je de organen nog meer in hun slaapmodus en worden ze niet gespoeld
• Het opent de haarvaten waardoor de circulatie doorheen het lichaam wordt verhoogd
• Je klier – en zenuwsysteem wordt gestimuleerd en je versterkt je slijmvliezen die een grote rol spelen bij allergieën, verkoudheid, hoesten en hooikoorts
• Een bijkomend voordeel is een stralende huid die ook steviger is en langer jong blijft. Je zorgt immers voor een doorbloeding van alle huidcellen
• De chemische samenstelling van je bloed blijft gezond en in balans

Mentaal

• Er komen massaal endorfines vrij en die helpen je geest te verheffen. Deze lawine van endorfinen (een opiaatachtige stof die van nature in het lichaam aanwezig is) zijn eigenlijk onze eigen verdovende middelen. Ze blokkeren pijn en  zijn verantwoordelijk voor onze gevoelens van genot, zoals het gevoel van ‘runner’s high’ na intensieve training (en sex).
• Het maakt je onmiddellijk klaarwakker
• Je doet het moedigste van de dag onmiddellijk na het opstaan, er kan je dan niet veel meer gebeuren. Het is een overwinning, vroeg in de ochtend en je zet daarmee de toon voor de rest van de dag.
• Je bent mentaal klaar voor de dag en voor je taken.
• Het is een excellente starter voor je ochtendyoga of meditatie

Hoe begin je met koud douchen als newbie?

Uit de douche

• Als je dit fijn vindt: borstel je lichaam droog met een borstel van natuurhaar om de eliminatie via de huid te stimuleren
• Masseer amandelolie in je huid

In de douche

• Ga onder de douche staan, open de koude kraan (volledig koud) en richt de straal een tijdje op je voeten, onderbenen en daarna beide armen. Als je moedig bent onmiddellijk je hele lichaam.
• Breng de straal naar je bovenarmen, schouders en rug, buik, hals, nek en masseer jezelf grondig terwijl het water over je loopt. Denk aan liezen en oksels, waar zich lymfeklieren bevinden. Je kan met je linkervoet je rechterbeen masseren en omgekeerd. Ben je een vrouw, masseer dan zeker je borsten.
• Stap onder de straal uit, masseer jezelf stevig, ga dan terug koud onder het koude water en wissel zo af.
• Blijf zolang onder het koud water tot het niet meer koud voelt. Denk aan een verbrande vinger die je onder koud water houdt, na een tijd voel je de koude niet meer
• Begin kort en bouw op. De meeste mensen voelen de koude niet meer na 2 minuten, dus dat is een goede richttijd. Ik douche zelf ongeveer 4 minuten koud. Je kan het tot 15 minuten doen maar ik vind water te kostbaar.

Uit de douche

• Droog je stevig af met een handdoek. In de winter wil je misschien een warme handdoek en warme badkamer
• Kleed je aan voor yoga of voor de dag
• Als je gaat zitten om achteraf te mediteren, wikkel jezelf in een deken om warmte vast te houden. Het beste is een wollen deken of sjaal die je over je hoofd  drapeert zodat je een gezellige cocon creëert.

 Een paar tips

• Je doucht koud. Niet lauw, niet eerst warm en koud ‘afdouchen’, gewoon koud. Je heb geluk dat het lente is, in de winter is het water ijskoud.
• Richt een koude waterstraal niet rechtsreeks op je dijbeen, dit is soms nefast voor de calcium-magnesiumbalans in het bot van je dijbeen.
• Geen Ishnaan als je zwanger bent of menstrueert
• Heb je reuma, een lage schildklierfunctie of een hart of vaatziekte: geen Ishnaan
• Je schedel en hoofd boven de wenkbrauwen douche je niet koud. Koud water op je voorhoofd maakt slaperig (kan je dus wel ‘s avonds doen als je niet goed slaapt!)
• Water richten vlak onder je onderlip: je wordt heel alert en helder
• Water op de neusstreek tussen wenkbrouwen en kin zorgt voor een energiek gevoel
• Water in je hals laten stromen is erg gezond
• “Maar ik moet mijn haar wassen!” > was het ’s avonds onder de warme douche
• Roep “Wahe Guru “OMG” , een mantra of wat je maar wil om je erdoor te helpen. Ik zing soms in de winter, dan zijn ineens ook de kinderen wakker.
• “Al deze voordelen voor 5 minuten per dag?” Yep.

Dus streng, zwaar, sober? Ik denk er nu anders over. Het is net een gebaar van lichtheid, van energie, van pep, kracht en reiniging. Het is het beste wat je voor jezelf kan doen na het wakker worden.

Ik dank mijn nieuwsgierigheid van toen nog elke dag. En mijn teacher, maar zij zal zeggen “Dont love the teacher, love the teachings”.

Ik zeg het nu zelf ook.